Coeliakie / Gluten intolerantie

Wat is coeliakie?

Coeliakie is een intolerantie voor gluten. Een auto-immuunziekte die ontstaat door het consumeren van gluten. Coeliakie is een van de meest voorkomende intolerantie in de westerse wereld. Door het eten van gluten ontstaat er een ontstekingsreactie in de dunne darm. Het darmslijmvlies wordt hierdoor aangetast. In de dunne darm vindt het grootste gedeelte van onze spijsvertering plaats.

Coeliakie dunne darm

Voedingsstoffen worden via de wand van de dunne darm in ons lichaam opgenomen. Het is daarom van essentieel belang dat deze in goede staat verkeerd. Langdurige schade aan het darmslijmvlies zorgt ervoor dat voedingstoffen niet goed meer opgenomen kunnen worden. Iemand met coeliakie kan geen gluten verdragen. Coeliakie komt geregeld voor bij personen die ook suikerziekte type 1 of een schildklierafwijking hebben. Lactose-intolerantie komt ook vaker voor bij personen die coeliakie hebben.


Coeliakie symptomen

Bij personen met coeliakie wordt door het consumeren van gluten de darmwand van de dunne darm beschadigd. De darmvlokken gaan kapot door (veelvuldig) aanraking met gluten. Hierdoor ontstaan verschillen buik- of darmklachten. De symptomen en klachten verschillen echter per persoon. Sommige personen hebben hele lichte klachten en andere hebben er meer last van. De klachten zijn soms ook vaag of onduidelijk. De meest voorkomende symptomen van coeliakie zijn last van diarree of juist verstopping. Een opgeblazen gevoel, bloedarmoede, gewichtsverlies of gewichtstoename en (chronische) vermoeidheid zijn ook klachten van coeliakie. 

Soms worden de symptomen van coeliakie door elkaar gehaald met die van het Prikkelbare Darm Syndroom (DPS) of tarwe-allergie. Er wordt dan ten onrechte de diagnose gesteld dat iemand PDS of tarwe-allergie heeft. Veel personen waar deze diagnose is gesteld beginnen uit zichzelf gluten te vermijden en een glutenvrij dieet te volgen. De klachten van coeliakie verdwijnen daarmee. 

Coeliakie glutenvrij dieet

Coeliakie heb je levenslang. De behandeling van coeliakie is dan ook een levenslang glutenvrij dieet. Na enkele dagen glutenvrij eten voelen patiënten zich al iets beter. De echte klachten verdwijnen vaak pas na weken tot maanden. Binnen een half jaar tot een jaar is de dunne darm vaak weer volledig hersteld. 

Voor deskundig advies over een glutenvrij dieet kun je het beste contact opnemen met een gespecialiseerde diëtist. Het volgen van een glutenvrij dieet klinkt vrij simpel, dit is het helaas niet. Een klein broodkruimeltje kan al klachten veroorzaken.  Glutenvrij eten is niet per definitie gezond. Granen zijn een belangrijk onderdeel van ons dagelijkse voedsel. Door deze graansoorten te vermijden kan gebrek aan vitaminen B, E en ijzer ontstaan. Het is daarom aan te raden om een diëtist in te schakelen. Deze kan helpen met het samenstellen van een glutenvrij dieet. Ook kan hij/zij tips geven over glutenvrije producten, vitamines en mineralen.


Winkelglutenvrij.nl
Winkelglutenvrij.nl

Coeliakie kind

De eerste symptomen van coeliakie kunnen al ontstaan op jonge leeftijd. Wanneer baby’s voor het eerst in aanraking komen met producten die gluten bevatten als pap of brood kunnen er al klachten optreden. Sommige baby’s krijgen last van een opgezette buik, diarree, overgeven of weinig eetlust. Bij volwassenen zijn deze klachten vaak minder duidelijk. Als een kind slecht groeit of vermagert kan dit ook wijzen op coeliakie. 

Ongeveer 1 op de 100 Nederlanders heeft last van coeliakie. Echter weten de meeste mensen dit vaak niet. De diagnose coeliakie wordt vaak al bij kinderen gesteld maar kan ook pas op latere leeftijd naar voren komen bij volwassenen. Het is niet duidelijk of deze personen al langere tijd coeliakie hebben (met mindere klachten) of dat dit pas later ontstaat.

Coeliakie bloedtest

Mocht het vermoeden ontstaan dat je klachten ervaart die overeenkomen met de symptomen van coeliakie is het belangrijk om een huisarts te laten vaststellen dat het inderdaad om coeliakie gaat in plaats van zelf een glutenvrij dieet te volgen. Hoe eerder de diagnose gesteld wordt, hoe beter de dunne darm kan herstellen. 

De huisarts kan door middel van een bloedtest vaststellen of er antistoffen tegen gluten aanwezig zijn in het bloed. Als dat het geval is, is de kans groot dat het inderdaad om coeliakie gaat. Er wordt in dat geval vaak verder onderzoek gedaan. Als er geen antistoffen aanwezig zijn is het zo goed als zeker dat je geen coeliakie hebt. Verder onderzoek kan gedaan worden door middel van gastroscopie. Er wordt dan een darmbiopsie gedaan. Stukjes weefsel van de dunne darm worden vervolgens onderzocht.

Refractaire coeliakie

Coeliakie heb je levenslang. Bij sommigen, vaak oudere personen, wordt de diagnose (te) laat gesteld en is de dunne darm dermate beschadigd dat deze niet meer kan herstellen. Door de schade aan de darmwand worden voedingsstoffen niet (of minder goed) opgenomen. Hierdoor ontstaat een tekort aan vitaminen en mineralen en kan gewichtsverlies optreden. Dit heet refractaire coeliakie. Refractaire coeliakie is een zeldzame vorm van coeliakie. Een glutenvrij dieet helpt in dit geval ook niet meer. Er is een verhoogde kans op een tumor in de dunne darm. Patiënten met refractaire coeliakie moeten daarom regelmatig worden onderzocht.

Ziekte van Dühring (Dermatitis herpetiformis)

Sommige mensen met coeliakie hebben ook last van een chronische huidaandoening. Bij deze huidaandoening is jeuk een van de hoofdklachten. Dermatitis herpetiformis wordt veroorzaakt door de overgevoeligheid voor gluten. Niet alle coeliakie patiënten hebben hier last van.

Meer weten over coeliakie? Kijk op de website van Maag Lever Darm Stichting of de Nederlandse coeliakie vereniging voor meer (achtergrond) informatie.